عکس: نسیم اعتمادی
بررسی عملکرد رئیس کل بیمه مرکزی بعد از یک سال فعالیت / مجید بهزادپور؛ نوگرا اما منفعل در تغییر سیاست‌ها
روی کار آمدن دولت سیزدهم برای تمامی صنایع پیام واضح و روشنی داشت؛ چنان که همواره در طول سال‌ها تغییر هر دولتی با رویکردهای مختلف، فعالان عرصه صنعت و اقتصاد را با روندها و چشم‌اندازهای متفاوتی رو‌‌به‌رو می‌کند، ولی می‌توان مدعی شد صنعت بیمه در یک سال گذشته با روی کار آمدن رئیس کل جدید بیمه مرکزی غیر از ماجرای سوییچ همچون سال‌های گذشته هیجان خاصی را تجربه نکرد، رویکردی که نه در سیاست های رئیس کل تازه بلکه در عقبه به جامانده از ریاست‌های گذشته بیمه مرکزی باید جست‌و‌جو کرد و مجید بهزادپور که یک سال از تکیه او به صندلی ریاست کلی بیمه مرکزی می گذرد شاید کمتر نقشی در ایجاد این انفعال داشته است. بهزادپور در یک سال فعالیت خود بیشتر درگیر چالش هایی بود که از دوران گذشته در نهاد ناظر حکمرانی داشت.
عقبه منفعل نهاد ناظر
از غلامرضا سلیمانی، رئیس کل پیشین بیمه مرکزی اغلب به‌عنوان چهره محافظه‌کار صنعت بیمه یاد می‌شود. او از تغییر ساختارها حرف می‌زد، ولی کمتر زمانی نتیجه‌ای ملموس و محسوس از تغییر در سازوکار عملیاتی بیمه مرکزی دست می‌داد. او از فعالیت برای افزایش ضریب نفوذ بیمه صحبت می‌کرد، اما در نهایت زمانی که مسند ریاست بیمه مرکزی را تحویل داد، فقط صدم درصدی ضریب نفوذ بیمه تغییر کرده بود.
نداشتن یک مسیر راه روشن همراه با استراتژی مدون، ولو در جانب قانون‌گذاری و قاعده‌گری حاکم، از نقاط ضعف بیمه مرکزی در دوران ریاست غلامرضا سلیمانی بود؛ موضوعی که امروز در روند فعالیت مجید بهزادپور نیز به شدت احساس می شود؛ گو این که انفعال اولین چالشی است که مدیران در مسند ریاست به آن مبتلا می شوند.
البته نمی‌توان عدم تحول اساسی در پیکره صنعت بیمه را بسته به عملکرد دوران مدیریتی محدود به یک رئیس‌کل دانست. ساختار بیمه مرکزی همه پیچیدگی‌ها و ضعف‌هایش را از ساختار صلب و سخت خود دارد؛ همان موضوعی که به نظر می رسد مجید بهزادپور نیز در دوران یک‌ساله فعالیت خود به شدت با آن درگیر بوده است. او که در دوران حضورش در صندوق خسارت های بدنی به نسبت به عنوان مدیری درخور صنعت شناخته می‌شد در یک سال گذشته نتوانست حرکتی جدی و تحول‌آفرین در تغییر ساختارهای بیمه‌گری داشته باشد.
با این حال، می‌توان در کارنامه بهزادپور به تأکید او بر دیجیتالی شدن فرایندهای عملیاتی در ساختارهای بیمه‌گری اشاره داشت و اصرارش بر توسعه بیمه‌های زندگی؛ چنان که در روز تودیع خود نیز همچنان بر افزایش سهم بیمه‌های زندگی تأکید داشت و از شکستن مقاومت‌ها در برابر روند تحول دیجیتال بیمه گفت.
رئیس‌کل جدید و خوش‌بینی‌های جدید
مجید بهزادپور در آیین تودیع و معارفه رؤسای کل بیمه مرکزی از روزهای روشن صنعت بیمه گفت و چشم‌اندازی که در برنامه توسعه هفتم باید برای آن متصور بود. او از استقرار حاکمیت شرکتی صحبت کرد و درباره پرهیز از مداخله‌گری در امور غیرمرتبط سخن گفت. به عقیده او ضرورت نوآوری در ارائه محصولات، هوشمندسازی خدمات و بیمه‌گری مبتنی بر تنوع ریسک‌ها از مسائلی است که در دوران ریاست او در بیمه مرکزی باید انتظار داشت. او اولویت اصلی برنامه‌های خود را حمایت از بیمه‌گران اعلام کرد و از استقرار سامانه هوشمند بیمه‌گری، مبارزه با فساد و تبانی و حمایت از شبکه فروش بیمه صحبت کرد.
بهزادپور در میان صحبت‌هایش از رویکرد جدیدی در صنعت بیمه کشور نیز سخن گفت. او بر لزوم بهره‌گیری از مؤلفه‌های شریعت اسلام برای توسعه بیمه‌گری در جامعه تأکید کرد و یادآور شد که با حمایت وزارت امور اقتصادی و دارایی و بهره‌گیری از قابلیت مشاوره و کارشناسی، راه‌اندازی کمیته فقهی و تأسیس شرکت بیمه تکافل در دستور کار بیمه مرکزی قرار خواهد گرفت.
مجید بهزادپور، رئیس‌کل تازه‌وارد بیمه مرکزی حتی ضریب نفوذ بیمه در کشور را نقطه روشنی دانست که در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه در جایگاه مطلوبی قرار دارد.
این در حالی است که در جریان تصویب جزئیات لایحه برنامه ششم توسعه، نمایندگان مجلس الزاماتی برای بیمه مرکزی ایران مشخص کردند که بر اساس آن بیمه مرکزی موظف شد اهدافی از قبیل رساندن ضریب نفوذ بیمه‌های بازرگانی به ۷ درصد تا سال ۱۴۰۰ را محقق کند، اما بر اساس آخرین آمار رسمی اعلام‌شده، ضریب نفوذ بیمه در کشور به 1.9 درصد رسیده است. البته پس از تصویب و ابلاغ قانون برنامه ششم توسعه، برخی کارشناسان به اعلام این رقم در برنامه توسعه انتقاد کرده و بر این اعتقاد بودند که برای طرح و تصویب این ارقام و چشم‌اندازها در صنعت بیمه لازم است مطالعات بیشتری درباره شرایط موجود و چگونگی تحقق این اهداف صورت گیرد.
برنامه هفتم توسعه در حال تدوین است و اهداف و چشم‌اندازهای آن برای صنعت بیمه معلوم نیست، ولی با محقق نشدن اهداف مهم صنعت بیمه در دوره پنج‌ساله گذشته و تأکیدی که وزیر امور اقتصادی و دارایی بر تغییر رویکرد بیمه مرکزی دارد، باید منتظر بود و دید که این بار برنامه توسعه تا چه اندازه واقع‌گرایانه و منطبق با شرایط و وضعیت موجود و هماهنگ با سیاست‌های بازیگرانش پیش می‌رود و رئیس‌کل بیمه مرکزی تا چه اندازه می‌تواند بازیگر بزرگ این کارزار باشد.
عمل به آنچه که دستور شده بود
اگر بخواهیم عملکرد مجید بهزادپور در یک سال گذشته را در مقایسه وعده‌های او در روز تودیع با عملکردش در یک سال گذشته مقایسه کنیم شاید کمتر بیراهه‌ای در حرف های او پیدا شود. بهزادپور دقیقا رویکردی را در یک سال گذشته دنبال کرد که در روزهای نخستین حضورش در مقام رئیس بیمه مرکزی وعده داده بود. هر چند که شاید نتوان ادعا داشت مسیر حرکت او در مقام رئیس بیمه مرکزی مطلوب کل صنعت بوده ولی او توانست حداقل در اجرای آنچه که از بالادست به او القا شده بود، مسیر مشخصی را طی کند.
او در نخستین روزهای اسفند ماه سال جاری در مراسم افتتاح مرکز نوآوری بیمه مرکزی در مقابل وزیر اقتصاد و مدیران ارشد صنعت بیمه به بیان دستاوردهای صنعت بیمه در یک سال گذشته پرداخت؛ گو این که در پی اعلام دستاوردهای خود در یک سال تکیه بر مسند ریاست باشد.
رونمایی از اولین محصول بیمه تکافل و اعطای مجوز به ۴ شرکت بیمه جدید- عمدتاً با زمینه فعالیت تخصصی در حوزه بیمه های زندگی- و همین طور انتشار اوراق بیمه اتکایی از مهم‌ترین دستاوردهایی بود که بهزادپور از کارنامه خود در یک سال گذشته نام برد. در اهمیت روند بیمه‌گری دیجیتال نیز طبق آنچه در روزهای ابتدایی روی کار آمدنش گفته بود پروژه کروکی آنلاین را به میان آورد، پروژه‌ای که با تأکید بسیار وزیر اقتصاد آغاز شد و بعد از بارها اعلام آغاز فعالیت آن بار دیگر وعده اجرای آن به ایام نیمه شعبان داده شد.
توازن بین شده‌ها و ناشده‌ها
مجید بهزادپور از همان روزهای ابتدایی سکان‌داری بیمه مرکزی از یک کلیدواژه خاص استفاده کرد: «نوآوری». او در هر فرصتی صنعت بیمه را همراه و همسو با روند نوآوری و تحول دیجیتال تلقی می‌کند و از روزهای خوش نوآوران در عرصه صنعت بیمه و استفاده بالفعل از استعدادهای بالقوه آنها می‌گوید. این در حالی است که در مدت یک ساله حضور او در مسند ریاست بیمه مرکزی، استارتاپ‌های بیمه‌ای بیش از هر زمان دیگری در تعامل با رگولاتور چالش داشته‌اند و تقریباً هفته‌ای نبوده که اخباری از طیف نه‌چندان وسیع بازیگران اکوسیستم نوآوری صنعت بیمه سرتیتر اخبار نباشد. هر چند که امروز به سبب روند در حال انجام اصلاحات موضوع سوییچ بیمه به محاق رفته است و چالش‌ها به حداقل رسیده است ولی نمی‌توان هنوز به جرئت مدعی شد که بهزادپور ماجرای تنش شبکه فروش آنلاین و نظارت هوشمند بر عملکرد آنها را حل و فصل کرده باشد و موضوع بیشتر به آتشی زیر خاکستر شباهت دارد و آرامشی قبل از توفان دوباره.
چرا که هنوز برای فعالان عرصه نوآوری در صنعت بیمه جای ابهام هست که رئیس شورای عالی بیمه تا چه اندازه نگاه اکوسیستمی به صنعت بیمه را پذیراست و تا چه میزان استارتاپ‌ها و فعالان عرصه نوآوری در بیمه را در گروه بزرگ بازیگران اکوسیستم صنعت بیمه می‌بیند. آیا مجید بهزادپور برای توسعه نوآوری در صنعت بیمه نقشه‌راه خاص خودش را دارد؟
نقطه‌عطف جواب این سؤال، دیدارهای پیاپی او با دو طیف نمایندگان شبکه فروش و مدیران عامل استارتاپ‌های مقایسه و فروش بیمه بود و ایجاد فضا برای بحث و گفت‌وگو در رابطه با مهم‌ترین رویکردهای فعالان حوزه بیمه که مدتی است در هم‌افزایی و تعریف رویکردی همسو به چالش رسیده‌اند و البته شروع پویش فناورانه بیمه مرکزی به اسم «سه‌شنبه‌های نوآوری» و راه اندازی مرکز نوآوری بیمه مرکزی که با وجود همه نقدهای موجود می‌تواند نقطه روشنی در کارنامه مجید بهزادپور در اهمیت نوآوری در نگاه او باشد.
از سوی دیگر دغدغه بزرگ او در رابطه با شبکه فروش نیز از مسائلی است که در هر بار دیدار با مدیران ارشد اقتصاد کشور به آن اشاره داشته است که با وجو این سطح از دغدغه‌مندی در یک سال گذشته حرکتی جدی برای تأمین نیازها و خواسته‌های جدی طیف گسترده نمایندگان شبکه فروش نیز دیده نشده است. امروز بزرگ‌ترین خواسته شبکه فروش بیمه اصلاح آیین‌نامه کارمزد نمایندگان و کارگزاران فروش است که انتظار می‌رفت در سال ۱۴۰۱ نهاد ناظر قدمی در راستای آن بردارد اما روزهای اسفند به شماره افتاده است و هنوز خبری از اصلاح آیین‌نامه کارمزدهای شبکه فروش نیست.
روی هم رفته در بررسی عملکرد یک‌ساله مجید بهزادپور تعادل میان دو کفه ترازو شده‌ها و ناشده‌ها برقرار است و باید منتظر روزهای دیگر بود و خوابی که اقتصاد بحران‌زده کشور برای صنعت بیمه دیده است.
