بررسی ابعاد اجرای سندباکس در گفت‌وگو با مشاور ارشد حوزه فین‌تک فناپ / سندباکس؛ راهکاری برای تعامل بهتر با نهاد ناظر
عمر اینشورتک در دنیا کمتر از یک دهه است؛ دورانی نه‌چندان دور، اما سخت و پرچالش برای استارتاپ‌هایی که صنعت بیمه سنتی و محافظه‌کار را باید تحت تأثیر روند نوآوری و خلاقیت خود قرار می‌دادند. به‌حتم صنعتی که به‌شدت در برابر هر تغییری مقاومت می‌ورزد، به‌راحتی پذیرای حرکت‌های نوآورانه نخواهد بود و هر تغییری در فرایندهای زنجیره ارزش آن با اما و اگرهای بسیاری همراه است.
در این میان نداشتن سازوکاری مشخص برای رویارویی با رگولاتور و عدم وجود تصویری واضح و روشن از نیازهای صنعت و نداشتن بازخوردی مؤثر را نیز باید به مشکلات تازه‌واردان عرصه نوآوری صنعت بیمه اضافه کرد که البته به‌نوعی مشکل همه نوآوران صنایع مالی دنیا بود و به این ترتیب ایده اجرای سندباکس در صنایع مالی دنیا و به تبع آنها در صنعت بیمه شکل گرفت. محیطی واقعی در مقیاسی کوچک با همه سازوکارهای واقعی برای کسانی که می‌خواهند نوآوری و خلاقیت در محیط بسته صنعتی مانند بیمه را تجربه کنند. فضایی تعریف‌شده از سوی رگولاتور بدون نیاز به اخذ مجوز که بستری واقعی برای آزمودن همه قابلیت‌های کسبوکارهای نوپا فراهم می‌آورد.
اما آیا اجرای سندباکس در صنعت بیمه مؤثر خواهد بود؟ آیا سندباکس راهکاری است برای ایجاد درک و تعامل بیشتر با نهاد ناظر یا ابزاری برای اعمال حاکمیت بیشتر؟
سعید احمدی‌پویا، مشاور ارشد حوزه فین‌تک هلدینگ فناپ، سندباکس را نه‌تنها دارای مزیت‌های بسیاری برای کسبوکارهای صنعت بیمه که دارای مزایای زیادی برای رگولاتور جهت ایجاد تعامل با فضای نوآوری پیش رو تلقی می‌کند.
به گفته او مهم‌ترین مزیت سندباکس ایجاد فضایی برای بروز نوآوری و آزمایش آن و حل تعارض‌های احتمالی با قوانین رگولاتوری است که از این طریق نهاد ناظر با خاطری آسوده با نوآوری‌ها به تعامل می‌پردازد.
او در این‌باره می‌گوید: «با استقرار سندباکس نقطه تماسی بین صنعت و رگولاتور پدید می‌آید که می‌تواند به‌راحتی توان کارشناسی صنعت را در خدمت خودش بگیرد و از آخرین تحولات و نظرات کارشناسی بهره‌مند شود که همین مزیت دیگری برای رگولاتور پدید می‌آورد و آن امکان تعدیل و به‌روزرسانی قوانین است. امکانی مهم که سبب پویایی و به‌روز بودن رگولاتور می‌شود. امروز رسیدن به این شرایط آرمانی، برای رگولاتورها بسیار دور از دسترس است و با صرف هزینه بسیار هم آن نقطه مطلوب حاصل نخواهد شد، اما با زیرساخت سندباکس این مسئله به‌سادگی، امکان‌پذیر است.»
به عقیده احمدی‌پویا ساختار سندباکس باید ارتباط میان رگولاتور و کسبوکارها را در قالب مشاوره و همکاری فعال طرفین ایجاد کند که از طریق این همکاری رگولاتور، قادر خواهد بود سیاست‌ها و قوانین را در طول یک فرایند عملیاتی به‌صورت چابک اجرا و نتایج را در فضایی شفاف مشاهده و ریسک‌های کسب‌وکار جدید را به‌طور دقیق شناسایی و مدیریت کند.
پیچیدگی بیمه؛ علت تأخیر اجرای سندباکس
رئیس واحد کسب‌وکاری حوزه فین‌تک هلدینگ فناپ از مزیت سندباکس برای کسبوکارهای بیمه‌ای نیز می‌گوید: «سندباکس برای کسبوکارها و نوآوران این فرصت را فراهم می‌کند که در کمترین زمان ممکن به بازار و محیط عملیاتی دسترسی داشته باشند. سندباکس کمکی به کسبوکارها برای آزمایش محصولات و خدمات در محیط کنترل‌شده است و ضمن مدیریت ریسک، مدت‌زمان رسیدن به یک محصول بالغ و معرفی آن به بازار رقابتی را بسیار کوتاه می‌کند.»
او در جواب این سؤال که چرا با وجود این مزیت‌ها و فرصت‌های هیجان‌انگیز، شکل‌گیری سندباکس در کشورهای مختلف با تأخیر روبه‌رو بوده، به پیچیدگی‌های صنعت بیمه و قوانین قدیمی آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «مهم‌ترین دلیل تعلل در اجرای سندباکس وجود قوانین منسوخ و بسیار پیچیده، به‌ویژه در صنعت بیمه است که این امر مختص کشور ایران نیست. در کشور آمریکا نیز این موضوع صدای تمامی نوآوران و کسبوکارهای پیشرو را درآورده است. هر کدام از ۵۰ ایالت آمریکا، رگولاتورهای خاص خود را دارند و یک کسب‌وکار نوآورانه برای عرضه محصول یا خدمت جدید در بازار آمریکا باید یک تیم را به اخذ مجوزهای متعدد از رگولاتورهای هر ایالت اختصاص دهد! این فقط در صنعت بیمه نیست و این معضل برای تمامی کسبوکارهای شاخه‌های مختلف فین‌تک وجود دارد. به‌عنوان نمونه پی‌پال برای خدمت نوآورانه خود در حوزه انتقال پول، از ۵۳ حوزه قضایی در آمریکا مجوز اخذ کرد!»
به گفته احمدی‌پویا امروز مهم‌ترین نکته، به‌روز کردن و شفاف‌کردن قوانین در حوزه مالی، به‌ویژه صنعت بیمه است که البته به اهتمام ویژه مدیران و سیاست‌گذاران رگولاتورهای حوزه مالی، به‌خصوص صنعت بیمه نیاز دارد؛ صنعتی که شاخه‌های مختلف آن، وضعیتی بسیار پیچیده‌تر از حوزه بانکی و پرداخت دارد و برای هر وضعیت، قوانین و آیین‌نامه‌های متعدد و مبهمی وضع شده است.
او در ادامه صحبت‌هایش به نکته مهمی اشاره کرد؛ اینکه دسترسی به سندباکس یک امتیاز ویژه است، نه یک حق مسلم؛ «تمام رگولاتورها در کشورهای مختلف، از کسبوکارها می‌خواهند که برای ورود به سندباکس، درخواست بدهند و همه درخواست‌ها پذیرفته نمی‌شود! به‌عنوان نمونه در انگلستان، مرجع راهبرد امور مالی انگلستان که رگولاتور حوزه بانکی و بیمه است، فقط ۳۵ درصد از متقاضیان را در اولین گروه سندباکس خود پذیرفت. دلیل این موضوع هم آماده‌نبودن کسبوکارهای درخواست‌دهنده برای ورود به محیط سندباکس بود.»
به گفته او در شرایط فعلی کسبوکارهای پلتفرمی نسبت به کسبوکارهای سنتی، آمادگی بیشتری برای ورود به محیط سندباکس دارند. او در این‌باره عنوان می‌کند: «شاید این نکته مطرح شود که دغدغه کسب‌وکار سنتی ورود به سندباکس نیست. با پذیرش این فرض، کسب‌وکار سنتی جهت اخذ مجوز برای یک محصول یا خدمت جدید، باید مدت‌زمان بسیاری را سپری کند و بعد از فرایند طولانی اخذ مجوز، تازه به مرحله ورود به بازار رقابتی می‌رسد، در حالی که کسب‌وکاری که در سندباکس است، از همان ابتدا مواجهه با بازار واقعی و مشتریان واقعی و البته محدود و کنترل‌شده را تجربه می‌کند و خدمات و محصولات خود را به مشتری واقعی عرضه می‌کند و تمامی نقاط ضعف و قوت خود را در سریع‌ترین زمان ممکن شناسایی کرده و بهبودهای مورد نیاز را اعمال می‌کند. با این تفاسیر، مدت‌زمان عرضه محصول یا خدمت بالغ و ایجاد تجربه هیجان‌انگیز برای مشتریان در بازار رقابتی برای کسبوکارهای حاضر در سندباکس بسیار کوتاه‌تر است و همین یعنی برد طلایی در بازار رقابتی.»
سندباکس؛ ابزاری در خدمت رگولاتور
احمدی پویا در جواب این سؤال که آیا سندباکس ابزاری برای اعمال حاکمیت بیشتر به پیکره اکوسیستم نوآوری صنعت بیمه است یا راهکاری برای ایجاد درک و تعامل بیشتر با نهاد ناظر، به اهمیت نقش رگولاتور در این زمینه اشاره کرده و می‌گوید: «با این سؤال، نکته ظریفی را می‌توان تشریح کرد. سندباکس ابزاری در خدمت رگولاتوری است که به رگولاتور، چابکی بررسی و نظارت بر نوآوری و فرصت مواجهه مستقیم و از نزدیک با کسبوکارهای نوآورانه را می‌دهد، اما صرفاً پیاده‌سازی سندباکس در هر رگولاتور، تضمینی بر چابکی رگولاتور نیست. در تجربیات جهانی هم، رگولاتورهای کشورهای مختلف، پیاده‌سازی‌های متفاوتی داشتند. به همین دلیل چندوقت پیش، شرکت Baker Mckenzie، گزارشی منتشر کرد که سندباکس‌های 18 کشور را با هم مقایسه کرده و نقاط ضعف و قوت هر سندباکس را در گزارش ترسیم کرد که این تفاوت نگرش، استراتژی و پیاده‌سازی‌های متفاوت در رگولاتورهای کشورهای مختلف مشهود بود. حتی در مقالات مختلف، به نوآوران پیشنهاد شده قبل از انتخاب یک سندباکس، مواردی را در مورد آن سندباکس رگولاتوری بررسی و تحلیل کنند. مواردی مانند میزان تمایل رگولاتور متولی سندباکس به تشویق نوآوری در یک محصول و کسب‌وکار خاص، میزان درک رگولاتور متولی سندباکس، میزان انعطاف‌پذیری رگولاتور متولی سندباکس، میزان تعامل کسبوکارهای حاضر در سندباکس و میزان حضور رقبا در سندباکس.»
به گفته احمدی‌پویا هر کدام از این موارد می‌توانند سنجشی بر میزان کارایی یک سندباکس رگولاتوری در توسعه نوآوری باشند و حتی می‌توانند به‌عنوان شاخص‌هایی از سوی تحلیگران و رسانه‌های تخصصی مورد پایش قرار بگیرند.
او در رابطه با اینکه آیا سندباکس مانعی برای سرعت انجام حرکات نوآورانه و چابکی مورد انتظار از اینشورتک‌هاست، به بحث حفاظت از مشتری اشاره می‌کند.
به گفته احمدی‌پویا از زمان بحران گسترده مالی که در سال ۲۰۰۸ در جهان رخ داد، همه رگولاتورها سعی می‌کنند با بررسی و به‌روز کردن مقررات و استانداردهای گزارش‌دهی، پوششی گسترده برای محافظت از مشتریان شکل بدهند؛ بنابراین در کشوری مانند سوئیس، طراحی و پیاده‌سازی الزامات قانونی جهت معافیت‌های لازم در سندباکس، نزدیک دو سال (از ابتدای سال ۲۰۱۶ تا پاییز ۲۰۱۷) طول می‌کشد تا در نهایت لایحه سندباکس را در ژانویه ۲۰۱۹ به اجرا می‌گذارد. در نتیجه مهم‌ترین دغدغه رگولاتورهای پیشرو، ایجاد تعادل بین دو هدف مهم، توسعه فضای نوآوری و حفاظت از مشتری است.
او در این‌باره می‌گوید: «در این فضا خود نوآوران و اینشورتک‌ها هم باید به کمک رگولاتور بیایند و با بررسی کامل ریسک‌های حوزه نوآوری، استراتژی، سیاست‌ها و ابزارهای پوششی یا محدودکننده تأثیر ریسک‌ها را به رگولاتور پیشنهاد بدهند تا تمامی زیست‌بوم در کنار هم بتوانند این تعادل بین دو هدف مهم را ایجاد کنند و از سوی دیگر، رگولاتور صنعت بیمه خیالش راحت شود که بررسی و تحلیل ریسک‌های ناشی از نوآوری، دغدغه اینشورتک‌ها هم هست و آنها در کنارشان هستند و در این راه دشوار تنها نیستند.»
