در پنل چشم انداز نظارت و تنظیم‌گری هوشمند در صنعت بیمه تأکید شد / رگولاتور نباید وارد لایه کسب‌وکار شود
مرکز همایش‌های برج میلاد روز سیزدهم آذرماه مصادف با روز ملی بیمه میزبان بیست‌ونهمین همایش ملی و دهمین همایش بین‌المللی بیمه و توسعه بود و محل برگزاری شمار زیادی پنل تخصصی با محور رویکردهای دانش‌بنیان در صنعت بیمه کشور که در این میان به سبب نقش مهم رگولاتوری در صنعت بیمه و چالش‌هایی که همواره در مواجه با روند فناوری‌های نوین مطرح بوده است، مسئله تنظیم‌گری هوشمند نیز در موضوعات مورد بحث این روز قرار داشت.
در این راستا در پنل اصلی روز بیمه موضوع چشم‌انداز نظارت و تنظیم‌گری هوشمند (RegTech) به بحث و تبادل نظر میان کارشناسان و صاحب‌نظران گذاشته شد و بر اهمیت نقش نظارت نهاد رگولاتور و لزوم عدم ورود به بحث اجرا تأکید شد. همچنین میهمانان پنل در خصوص اهمیت نقش رگ‌تک به عنوان بازوی کسب‌وکارها برای سازگاری و اجرای صحیح قوانین بحث و گفت‌وگو کردند.
در این پنل که با مدیریت حمیدرضا پروازی، مدیر کسب‌وکارهای نوین بیمه تجارت نو و با حضور رضا قربانی، رئیس کمیسیون فین‌تک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، امیر صفری، مدیر نظارت بر شرکت‌های بیمه در بیمه مرکزی ایران و سیدمحمد کریمی، رئیس سندیکای بیمه‌گران کشور برگزار شد هر یک از کارشناسان بر روند هماهنگی رویکردهای رگولاتوری با روند فناوری روز تأکید کردند و لازمه داشتن یک فضای پویا را سازگاری با فناوری‌های نوین برشمردند.
در ابتدای این پنل سیدمحمد کریمی؛ رئیس سندیکای بیمه‌گران که به جای یعقوب رشنوادی، مدیرعامل بیمه سرمد به این جمع پیوسته بود، با بیان اینکه استفاده از ابزار نوین در همه جای دنیا اتفاق شایسته‌ای است، عنوان کرد: «در کشور ما هم این موضوع یک الزام است نه یک اختیار. فناوری در بیمه نیز رسوخ کرده و ما باید فکر به حال آن بکنیم. این موج نوین همانند سیلی عمل می‌کند که اگر فکری برای آن نکنیم با عواقبی برای ما همراه است؛ اما اگر تدابیر لازم برای استفاده مناسب و صحیح از این سیل اندیشیده شود برای ما آورده هم دارد.»
او ادامه داد: «طبیعتاً حاکمیت و دولت برای نظارت بر شرکت‌ها و عملیات بیمه‌گری مجموعه‌ای از ظوابط را طراحی کرده‌اند. در ایران سازمانی به نام بیمه مرکزی که در کمتر کشوری به عنوان یک نهاد مستقل عمل می‌کند این مسئولیت را برعهده دارد. معمولا نهاد ناظر امور بیمه در حد یک اداره کل در وزارت مالیه یا وزارت اقتصاد هر کشور است.»
رگ‌تک، بازوی کسب‌وکارها برای سازگاری با قوانین است
در ادامه پنل رضا قربانی، رئیس کمیسیون فین‌تک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران نیز با اشاره به روند رو به رشد فناوری در صنایع مختلف گفت: «یک روندی در سال‌های گذشته در فضای مالی جهان اعم از بانک، بورس، بیمه و پرداخت شکل گرفته است و آن ورود فناوری به این عرصه‌هاست. در این میان اگر با این مفاهیم جدید نظیر فین‌تک، ولث‌تک، رگ‌تک، اینشورتک، پی‌تک و … آشنایی نداشته باشیم به طبع با کاربردها و مزایای آن‌ها نیز آشنا نخواهیم شد و ممکن است در این صورت برخی تصور کنند که این مفاهیم پوچ و بدون کاربرد هستند؛ اما واقعیت این نیست.»
به گفته او در تمام دنیا فناوری، وارد دنیای مالی شده و تغییرات زیربنایی ایجاد کرده است. خیلی از افراد تصور می‌کنند وضیفه و کاربرد رگ‌تک قانون‌گذاری یا رگولاتوری است؛ در حالی که رگ‌تک به هیچ‌وجه نه قانون‌گذاری می‌کند و نه برای تدوین مقررات طراحی شده است.
قربانی با بیان اینکه در اصل رگ‌تک بازوی رگولاتورها و شرکت‌ها در پیاده‌سازی قوانین و مقررات است عنوان کرد: «قبل از اینکه فناوری به کمک ما بیاید به کمک ابزار ساده‌ای نظیر کاغذ قوانین و مقررات را پیاده می‌کردیم. از زمان ورود تکنولوژی به فضای مالی حجم تغییرات به حدی زیاد بود که دیگر نمی‌توانستیم با همان روش‌های قدیمی قوانین و مقررات را اجرا و پیاده‌سازی کنیم. ما در دنیا نزدیک به پانصد کسب‌وکار رگ‌تکی داریم. در ایران نیز طبق بررسی‌هایی که در سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و راه پرداخت انجام دادیم حدود دوازده شرکت شروع به فعالیت در این عرصه کرده‌اند.»
رئیس کمیسیون فین‌تک نصر ادامه داد: «رگ‌تک‌ها در پنج حوزه مشخص خلاصه می‌شوند. مهم‌ترین حوزه آن «تطبیق» است. بر این اساس رگ‌تک‌ها کسب‌وکارهایی هستند که به کسب‌وکارهای دیگر کمک می‌کنند تا خودشان را با قوانین موجود تطبیق دهند و متوجه ایرادات خود شوند. حوزه دوم «مدیریت ریسک» است که جایگاه مهمی هم در زنجیره ارزش صنعت بیمه دارد. بخش سوم رگ‌تک‌ها که بیشتر کسب‌وکارهای ایرانی هم در آن فعال هستند «مدیریت هویت است». «مانیتورینگ» و «گزارش‌دهی» هم دو بخش دیگر رگ‌تک‌ها هستند.
بیمه مرکزی، چالش نظارت یا دخالت در امور اجرایی کسب‌وکارها
در ادامه پنل امیر صفری با معرفی یک عنوان جدید به نام ساپ‌تک بیان کرد: «علاوه بر رگ‌تک‌ها نوع دیگری از کسب‌وکارهای فناور با عنوان ساپ‌تک‌ها (SupTech) هستند. برخلاف رگ‌تک‌ها که بازوی کسب‌وکارها در تطبیق با قوانین و مقررات هستند، مخاطب ساپ‌تک‌ها نهاد ناظر و بیمه مرکزی است که از این فناوری برای نظارت بر شرکت‌های بیمه‌ای استفاده می‌کند.»
صفری ادامه داد: «تغییرات سریع در حوزه فناوری اجتناب‌ناپذیر و سریع است و نهاد ناظر نیز می‌بایست با سیستم‌های هوشمند نظارت خود را اعمال کند که در غیر این صورت ناکار‌آمد و غیراثربخش خواهد بود. بیمه مرکزی مجبور به نوآوری و استفاده از ساپ‌تک‌ها و در نهایت مجبور به پذیرش تغییرات است.»
طبق توضیحات او در همین راستا بیمه مرکزی دارای یک سامانه به نام «سنهاب» است. بخش بزرگی از سامانه سنهاب یک ساپ‌تک است که برای نظارت بر شرکت‌های بیمه استفاده می‌شود.
صفری ادامه داد: «داده‌های کمی و کیفی را از تمامی نهادهای صنعت بیمه شامل شرکت‌های بیمه، کارگزاری‌ها و نمایندگی‌ها به صورت آنلاین و لحظه‌ای دریافت کرده و پس از ذخیره‌سازی، آن‌ها را اتوماسیون می‌کند و از آن‌ها برای نظارت استفاده می‌کند. این سامانه در اکوسیستمی کار می‌کند که هم به خارج از صنعت بیمه سرویس می‌دهد و هم از خارج از صنعت بیمه سرویس می‌گیرد. سنهاب، به عنوان سامانه نظارت الکترونیک بیمه به هسته مرکزی شرکت‌های بیمه و داده‌های آن دسترسی دارد.»
در ادامه سیدمحمد کریمی نیز با بیان اینکه پیش از الکترونیکی شدن روندها گاهی پیش می‌آمد که اندازه صورت‌حساب‌ها و صورت‌وضعیت‌هایی که باید مورد بررسی قرار می‌گرفتند به لحاظ حجمی بسیار زیاد بود توضیح داد: «نهاد ناظر با چه ابزاری می‌توانست به خوبی این مدارک را بررسی کند؟ مطمئنا اقدامات انجام شده در آن زمان به درستی صورت نمی‌گرفت. در حال حاضر نیز همه روندها الکترونیکی نشده‌اند اما همین بخش نیز بسیار کمک‌کننده بوده است.»
به گفته او توانگری نیز یکی دیگر از موضوعات مهم است. توانگری فقط سرمایه‌های مالی یا انسانی نیست بلکه تلفیقی از آن‌هاست. کریمی ادامه داد: «ما در ابتدای راه هستیم. سال گذشته پرتفوی شرکت‌های بیمه چیزی در حدود ١٢٠ همت بود و پیش‌بینی مرکزی این است که این عدد امسال به ١٧٠ همت افزایش یابد. این اعداد و ارقام بزرگ نیازمند ورود فناوری در ابعاد مختلف آن است.»
اعتماد؛ مهم‌ترین موضوع در بازارهای مالی
رضا قربانی نیز با توضیح اینکه تخلف جز جداناپذیر فضای مالی است و وظیفه رگولاتور نیز جلوگیری از آن است، بیان کرد: «یکی از مهم‌ترین موضوعات این اینگونه فضاها اعتماد است؛ چراکه اساساً چیزی که فروخته می‌شود یک قرارداد است نه یک کالا که با نظارت یک سازمان نظیر سازمان استاندارد قابل کنترل باشد.»
طبق توضیحات او بنا تخلف در این فضا نه فقط در ایران بلکه در تمام دنیا به راحتی قابل انجام است و حتی گاهی مؤسسات یا بانک‌های خوش‌نامی هستند که گرفتار این مسائل می‌شوند.
قربانی ادامه داد : «از سال ٢٠٠٠ میلادی به بعد و بعد از رسوایی‌هایی مالی و همینطور بعد در سال ٢٠٠٧ با رخ دادن یک بحران مالی با خطاهایی که بانک‌ها مرتکب شده بودند دنیا به این سمت رفت که قوانین سخت‌گیرانه‌تری را بر فضاهای مالی وضع کند.»
به گفته او یک دافعه کلی در سیستم ذهنی فضای بیمه نسبت فناوری وجود دارد. این دافعه طبیعی است. شاید سازگاری با فناوری برای برخی فعالان حوزه بیمه اهمیت نداشته باشد اما واقعیت این است که راهی به غیر از تغییر وجود ندارد. در کل زنجیره ارزش بیمه و نه فقط فروش آنلاین مفاهیم در حال تغییر هستند و نمی‌توان جلوی آن ایستاد.
قربانی با بیان اینکه این موضوع که رگولاتوری از اجرا جداست امروزه در دنیا جا افتاده است توضیح داد: «به این دلیل که در ایران رگولاتوری به به بخش خصوصی اعتماد ندارد شخصا وارد حوزه اجرا می‌شود. دغدغه اصلی امروز در ایران این است که رگولاتوری نباید وارد حوزه اجرا شود. رگولاتور در دنیا از این مرحله عبور کرده است. یک سؤال اساسی این است که آیا بیمه مرکزی با سامانه سنهاب پا در کفش کسب‌وکارها می‌کند و وارد حوزه اجرا می‌شود؟»
در انتهای پنل امیر صفری در پاسخ به این سؤال توضیح داد: « سنهاب در سازوکار اجرا دخالت نمی‌کند و صرفا نظارت را به صورت دیجیتال انجام می‌دهد. به طور کل در کار نظارت‌شونده دخالت نمی‌کند. به طور کلی یکی از وظایف اصلی ساپ‌تک‌ها که سنهاب یک نوع از آن است کمک به کسب‌وکارهای برای کنترل و کاهش ریسک‌های محتمل از طریق نظارت بر این کسب‌وکارهاست.»
